Bộ Công Thương đã chính thức báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình trạng xử lý vướng mắc giá FIT đối với các dự án năng lượng tái tạo. Trọng tâm của vấn đề nằm ở vai trò của EVN trong việc công nhận COD và ký hợp đồng mua bán điện.
EVN là đơn vị chủ chốt trong việc xử lý vướng mắc giá FIT
Theo Bộ Công Thương, việc quyết định thời điểm vận hành thương mại (COD) và ký hợp đồng mua bán điện là trách nhiệm trực tiếp của EVN. Đây là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến việc một dự án có được áp dụng giá FIT hay không.
Bộ cũng nhấn mạnh EVN cần chủ động phối hợp cùng nhà đầu tư, thống nhất phương án xử lý vướng mắc giá FIT và không thể đẩy trách nhiệm cho các cơ quan quản lý nhà nước. Nhiều văn bản chỉ đạo từ Bộ đã được gửi đến EVN nhưng việc triển khai vẫn chưa đạt kết quả rõ ràng
Báo cáo từ EVN chưa đảm bảo yêu cầu Chính phủ
Trong các báo cáo gửi Bộ Công Thương, EVN chủ yếu tổng hợp ý kiến mà chưa đưa ra biện pháp cụ thể hoặc thể hiện rõ trách nhiệm. Nhiều lo ngại được nêu như thiếu dữ liệu đánh giá rủi ro và khả năng xảy ra tranh chấp pháp lý trong xử lý vướng mắc giá FIT.
Điều này dẫn đến tình trạng chậm trễ trong giải quyết các vướng mắc giá FIT, ảnh hưởng đến hoạt động của hàng chục dự án năng lượng tái tạo đã đầu tư và xây dựng hoàn tất. Nhà đầu tư mất niềm tin vào tính ổn định và minh bạch của chính sách EVN.
Nhà đầu tư phản ứng trước giải pháp tạm thanh toán
Một nhóm 44 nhà đầu tư đã gửi đơn kiến nghị khẩn cấp lần hai đến Chính phủ, bày tỏ quan ngại về đề xuất tạm thanh toán theo mức giá tương đương giá FIT hoặc giá trần trong khung giá chuyển tiếp. Vấn đề xử lý vướng mắc giá FIT chưa thực sự rõ ràng.
Đề xuất này được đưa ra bởi EVNEPTC mà không có sự thống nhất hoặc văn bản chính thức. Từ tháng 1-2025, EVN đã tạm giữ lại một phần thanh toán điện mà không thông báo, gây ảnh hưởng dòng tiền và khả năng trả nợ của nhiều doanh nghiệp.
Rủi ro hồi tố ngày COD khiến doanh nghiệp lo lắng
Đáng chú ý là đề xuất của EVN về việc hồi tố ngày COD về thời điểm nghiệm thu gây phản ứng mạnh từ phía doanh nghiệp. Điều này đi ngược lại các điều khoản hợp đồng đã ký và làm dấy lên lo ngại về môi trường đầu tư không ổn định, đặc biệt trong quá trình xử lý vướng mắc giá FIT.
Việc thay đổi các điều kiện COD hoặc giá FIT một cách hồi tố được xem là thiếu công bằng, không đảm bảo quyền lợi chính đáng của nhà đầu tư, đặc biệt là những dự án đã hoàn tất thi công và nghiệm thu kỹ thuật đúng thời hạn theo quy định EVN.
Kiến nghị từ doanh nghiệp và vai trò điều phối của Chính phủ
Các nhà đầu tư kiến nghị giữ nguyên ngày COD đã được chấp thuận và yêu cầu EVN thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán như trong hợp đồng. Đồng thời, họ yêu cầu không áp dụng hồi tố các quy định mới gây thiệt hại tài chính trong việc xử lý vướng mắc giá FIT.
Bộ Công Thương cho biết sẽ phối hợp với Bộ Tư pháp để đánh giá tác động pháp lý và tránh nguy cơ khiếu kiện tập thể. Trách nhiệm xử lý vướng mắc giá FIT hiện thuộc về EVN, với thời hạn báo cáo cụ thể được yêu cầu trước ngày 5-6.
Hệ quả kinh tế nếu vướng mắc không được giải quyết
Nếu tình trạng kéo dài, nguy cơ phá sản doanh nghiệp là có thật. Theo một khảo sát của Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, hơn 60% dự án điện tái tạo đang gặp khó khăn tài chính do chưa được thanh toán đầy đủ.
Bên cạnh đó, dòng vốn đầu tư FDI vào lĩnh vực năng lượng xanh có thể chững lại do nhà đầu tư nước ngoài mất niềm tin. Việt Nam có thể đánh mất lợi thế trong quá trình chuyển đổi năng lượng và thực hiện cam kết net-zero vào năm 2050.
Cần hành động khẩn cấp và minh bạch từ EVN
Việc xử lý không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn là phép thử về năng lực điều phối và cam kết chính sách của EVN. Sự chậm trễ hiện tại không còn có thể chấp nhận khi rủi ro pháp lý và thiệt hại tài chính đang ngày càng rõ rệt.
Các bên liên quan kỳ vọng EVN cần thể hiện rõ vai trò dẫn dắt, công khai quy trình giải quyết và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý để tháo gỡ nút thắt hiện nay.
Kết luận
Giá FIT từng là động lực lớn thúc đẩy đầu tư năng lượng tái tạo. Để duy trì đà phát triển, Chính phủ cần chỉ đạo quyết liệt, EVN cần hành động kịp thời. Niềm tin của nhà đầu tư là yếu tố sống còn để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và phát triển bền vững.
1. Vì sao nhiều dự án gặp vướng mắc khi áp dụng giá FIT?
Nguyên nhân chủ yếu do chậm trễ công nhận COD và ký hợp đồng mua bán điện từ phía EVN, khiến nhiều dự án không được hưởng đúng chính sách giá FIT đã ban hành.
2. Trách nhiệm xử lý vướng mắc giá FIT thuộc về ai?
Theo Bộ Công Thương, EVN là đơn vị có trách nhiệm chính trong việc thống nhất COD, ký hợp đồng và thanh toán đúng hạn cho các dự án năng lượng tái tạo.
3. Tác động của việc chậm xử lý giá FIT là gì?
Việc chậm thanh toán gây ảnh hưởng dòng tiền, khiến doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, vi phạm nghĩa vụ với ngân hàng và làm xấu môi trường đầu tư.
4. Giải pháp nào đang được đề xuất để giải quyết?
Chính phủ chỉ đạo EVN khẩn trương phối hợp với nhà đầu tư, thống nhất phương án thanh toán, không hồi tố quy định, và yêu cầu Bộ Tư pháp đánh giá rủi ro pháp lý.
Tìm hiểu thêm tại:
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY CỔ PHẦN NĂNG LƯỢNG XANH AN GIA
Văn phòng: 110 Đường Số 14, Khu đô thị Him Lam, Quận 7, Hồ Chí Minh, Việt Nam
Lĩnh vực: Điện mặt trời, sạc ô tô điện
Hotline: 0946 221 301
Email:angia.greenenergy@gmail.com
Website: ag-greenenergy.com (Điện mặt trời)
Website: https://www.thietbixedien.vn/ (Sạc ô tô điện EverEV, Sạc ô tô điện Weidmuller, Sạc ô tô điện BESEN)
