Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của điện mặt trời, với tổng công suất lắp đặt đạt khoảng 16.567 MW vào cuối năm 2022, chiếm hơn 20% tổng công suất nguồn điện quốc gia . Tuy nhiên, sự phụ thuộc ngày càng lớn vào nguồn năng lượng này cũng đặt ra nhiều thách thức. Đặc tính phụ thuộc vào thời tiết khiến điện mặt trời không ổn định, trong khi hệ thống truyền tải và lưu trữ năng lượng chưa được đầu tư đồng bộ, dẫn đến tình trạng dư thừa điện vào ban ngày nhưng thiếu hụt vào buổi tối . Bài viết này sẽ phân tích liệu Việt Nam có đang phụ thuộc quá mức vào nguồn năng lượng này hay không, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm phát triển bền vững và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Thực trạng phát triển điện mặt trời tại Việt Nam
Tăng trưởng nhanh chóng về công suất lắp đặt
Trong những năm gần đây, điện mặt trời tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là giai đoạn 2019–2020. Tính đến cuối năm 2020, tổng công suất lắp đặt đạt khoảng 19.400 MWp, chiếm khoảng 25% tổng công suất lắp đặt nguồn điện của hệ thống điện quốc gia . Sự bùng nổ này chủ yếu nhờ vào các chính sách khuyến khích từ chính phủ và nhu cầu tiết kiệm chi phí điện của người dân. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng nhanh chóng cũng đặt ra thách thức về quản lý và vận hành hiệu quả nguồn điện mặt trời trong hệ thống điện quốc gia.
Tỷ trọng điện mặt trời trong cơ cấu nguồn điện
Đến cuối năm 2023, tổng công suất các nguồn điện năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) đạt 21.664 MW, chiếm tỷ trọng 27% tổng công suất nguồn điện toàn hệ thống . Sự gia tăng tỷ trọng điện mặt trời trong cơ cấu nguồn điện cho thấy xu hướng chuyển dịch sang năng lượng sạch và bền vững. Tuy nhiên, việc tích hợp vào hệ thống điện quốc gia đòi hỏi phải có kế hoạch và giải pháp kỹ thuật phù hợp để đảm bảo ổn định và an toàn cho lưới điện
Những rủi ro khi phụ thuộc quá mức vào điện mặt trời
Biến động sản lượng do điều kiện thời tiết
Điện mặt trời phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết, đặc biệt là ánh nắng mặt trời. Vào những ngày mưa hoặc nhiều mây, sản lượng điện mặt trời giảm đáng kể, thậm chí về mức 0. Sự biến động này gây khó khăn trong việc dự báo và điều hành hệ thống điện, đòi hỏi phải có các nguồn điện dự phòng hoặc hệ thống lưu trữ năng lượng để đảm bảo cung cấp điện liên tục. Do đó, việc phát triển điện mặt trời cần đi kèm với các giải pháp kỹ thuật nhằm ổn định nguồn cung điện.
Khó khăn trong vận hành lưới điện
Sự phát triển nhanh chóng của điện mặt trời, đặc biệt là điện mặt trời mái nhà, đã gây ra những khó khăn trong vận hành lưới điện quốc gia. Do đặc tính phân tán và quy mô nhỏ, việc điều khiển và điều độ các nguồn điện mặt trời mái nhà gặp nhiều thách thức . Ngoài ra, vào thời điểm nắng mạnh, sản lượng điện mặt trời tăng cao có thể gây quá tải lưới điện nếu không được quản lý tốt. Để khắc phục, cần có các giải pháp kỹ thuật và chính sách phù hợp nhằm tích hợp hiệu quả điện mặt trời vào hệ thống điện quốc gia.
Rủi ro kỹ thuật và an toàn
Việc lắp đặt và vận hành hệ thống điện mặt trời mái nhà tiềm ẩn nhiều rủi ro kỹ thuật và an toàn. Một số sự cố cháy nổ đã xảy ra do lỗi kỹ thuật hoặc sử dụng thiết bị kém chất lượng . Ngoài ra, hệ thống điện mặt trời mái nhà còn dễ bị ảnh hưởng bởi sét đánh hoặc điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Để đảm bảo an toàn, người sử dụng cần lựa chọn thiết bị đạt tiêu chuẩn, lắp đặt đúng kỹ thuật và thực hiện bảo trì định kỳ hệ thống điện mặt trời.
Giải pháp cân bằng và phát triển bền vững
Đa dạng hóa nguồn năng lượng tái tạo
Để giảm sự phụ thuộc vào điện mặt trời, Việt Nam cần đa dạng hóa các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, thủy điện nhỏ và sinh khối. Việc phát triển đồng thời nhiều nguồn năng lượng tái tạo sẽ giúp cân bằng cung cầu điện, giảm thiểu rủi ro do biến động thời tiết và tăng cường ổn định hệ thống điện. Ngoài ra, đa dạng hóa nguồn năng lượng còn góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.
Đầu tư vào công nghệ lưu trữ năng lượng
Đầu tư vào công nghệ lưu trữ năng lượng, như pin lưu trữ hoặc thủy điện tích năng, là giải pháp quan trọng để khắc phục tính không ổn định của nguồn năng lượng này. Các hệ thống lưu trữ giúp tích trữ điện dư thừa vào ban ngày và cung cấp điện vào ban đêm hoặc khi sản lượng điện mặt trời giảm. Việc áp dụng công nghệ lưu trữ năng lượng không chỉ nâng cao hiệu quả sử dụng điện mặt trời mà còn góp phần ổn định lưới điện và giảm áp lực cho hệ thống điện quốc gia.
Hoàn thiện chính sách và quy hoạch
Việc hoàn thiện chính sách và quy hoạch là yếu tố then chốt để phát triển bền vững điện mặt trời tại Việt Nam. Cần xây dựng các cơ chế hỗ trợ phù hợp, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa nhà đầu tư, người tiêu dùng và hệ thống điện quốc gia. Đồng thời, quy hoạch phát triển điện mặt trời cần được tích hợp chặt chẽ với quy hoạch tổng thể ngành điện, nhằm đảm bảo sự phát triển đồng bộ, hiệu quả và an toàn cho hệ thống điện quốc gia.
Kết luận
Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong phát triển điện mặt trời, với tổng công suất lắp đặt đạt khoảng 16.600 MW vào cuối năm 2023, chiếm tỷ trọng đáng kể trong cơ cấu nguồn điện quốc gia. Tuy nhiên, sự phụ thuộc ngày càng lớn vào điện mặt trời cũng đặt ra nhiều thách thức, như tính không ổn định do phụ thuộc vào thời tiết, khó khăn trong vận hành lưới điện và thiếu cơ sở hạ tầng lưu trữ năng lượng hiệu quả. Để đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững, Việt Nam cần đa dạng hóa các nguồn năng lượng tái tạo, đầu tư vào công nghệ lưu trữ và hoàn thiện các chính sách hỗ trợ phù hợp. Điều này sẽ giúp cân bằng giữa việc khai thác tiềm năng điện mặt trời và đảm bảo sự ổn định, hiệu quả cho hệ thống điện quốc gia.
Tìm hiểu thêm tại:
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY CỔ PHẦN NĂNG LƯỢNG XANH AN GIA
Văn phòng: 110 Đường Số 14, Khu đô thị Him Lam, Quận 7, Hồ Chí Minh, Việt Nam
Lĩnh vực: Điện mặt trời, sạc ô tô điện
Hotline: 0946 221 301
Email:angia.greenenergy@gmail.com
Website: ag-greenenergy.com (Điện mặt trời)
Website: https://www.thietbixedien.vn/ (Sạc ô tô điện EverEV, Sạc ô tô điện Weidmuller, Sạc ô tô điện BESEN)
