Sau giai đoạn phát triển “thần tốc” 2019-2020 nhờ các cơ chế giá FIT hấp dẫn, ngành điện mặt trời Việt Nam đã bước vào một “khoảng lặng” chính sách kéo dài. Sự chờ đợi và không chắc chắn này đã tạo ra một “thế gọng kìm”, kìm hãm tiềm năng phát triển của một trong những lĩnh vực năng lượng sạch quan trọng nhất. Tuy nhiên, sự ra đời của Nghị quyết 70/NQ-CP phê duyệt Quy hoạch điện 8 được xem là kim chỉ nam chiến lược, phá vỡ thế bế tắc và mở ra một chương mới cho toàn ngành.

“Thế Gọng Kìm” – Phân tích những nút thắt của ngành Điện mặt trời Việt Nam

Để hiểu rõ tầm quan trọng của Nghị quyết 70 điện mặt trời, cần nhìn lại những thách thức lớn mà ngành đã phải đối mặt:

• Nút thắt 1: Khoảng trống chính sách kéo dài Sau khi cơ chế giá FIT 2 kết thúc vào cuối năm 2020, một khoảng trống chính sách đã xuất hiện. Các dự án mới, đặc biệt là điện mặt trời áp mái, không có cơ chế để phát sản lượng điện dư lên lưới, gây ra sự đình trệ trong các quyết định đầu tư và khiến tiềm năng của điện mặt trời Việt Nam không được khai thác.
• Nút thắt 2: Áp lực hạ tầng lưới điện Sự phát triển ồ ạt trong giai đoạn trước đã gây ra tình trạng quá tải cục bộ ở một số khu vực. Điều này khiến EVN gặp khó khăn trong việc giải tỏa công suất, và việc đấu nối các dự án mới bị hạn chế, tạo thêm một rào cản lớn cho các nhà đầu tư.
• Nút thắt 3: Bất ổn về cơ chế giá và mô hình đầu tư Việc thiếu một cơ chế giá rõ ràng cho các dự án mới khiến doanh nghiệp và nhà đầu tư không thể tính toán chính xác hiệu quả tài chính và thời gian hoàn vốn. Cùng với đó, các mô hình tiên tiến như Mua bán điện trực tiếp (DPPA) vẫn còn trong giai đoạn thí điểm, chưa được ban hành chính thức.

Nghị quyết 70 & Quy hoạch điện 8 – “Chìa khóa” phá thế, mở ra hướng đi mới

Nghị quyết 70 là văn bản pháp lý quan trọng của Chính phủ phê duyệt Quy hoạch điện 8, đặt nền móng cho chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Đối với ngành điện mặt trời Việt Nam, Nghị quyết này đã mở ra những định hướng mang tính đột phá.

Định hướng đột phá: Ưu tiên phát triển điện mặt trời “tự sản, tự tiêu”

Đây là điểm mới và là định hướng cốt lõi nhất. Quy hoạch điện 8 khuyến khích mạnh mẽ các doanh nghiệp, nhà xưởng, và hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời để tự phục vụ nhu cầu tiêu thụ tại chỗ. Mô hình điện mặt trời tự sản tự tiêu không chỉ giúp giảm áp lực cho lưới điện truyền tải mà còn tăng tính tự chủ năng lượng và tối ưu hóa hiệu quả đầu tư cho người sử dụng cuối cùng. Đây được xem là tương lai bền vững của điện mặt trời Việt Nam.

Một lưu ý quan trọng trong Nghị quyết 70: Chính phủ nêu rõ định hướng “Ưu tiên phát triển điện mặt trời tại chỗ, không giới hạn công suất các dự án tự sản, tự tiêu (trong đó có điện mặt trời mái nhà của người dân và mái công trình xây dựng) với điều kiện giá thành hợp lý và sử dụng lưới điện sẵn có, không phải nâng cấp.” Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp có thể lắp đặt hệ thống với quy mô lớn, miễn là để phục vụ chính nhu cầu của mình và không gây quá tải cho lưới điện hiện hữu.

Lộ trình cho các cơ chế mới: Mở đường cho DPPA và cơ chế giá linh hoạt

Nghị quyết 70 điện mặt trời đã giao nhiệm vụ cụ thể cho Bộ Công Thương phải xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách để hiện thực hóa Quy hoạch điện 8. Điều này bao gồm việc sớm có quy định cho mô hình điện mặt trời tự sản tự tiêu và thúc đẩy mạnh mẽ cơ chế DPPA, cho phép các doanh nghiệp lớn có thể mua trực tiếp điện sạch từ nhà sản xuất.

Kiểm soát phát triển và tích hợp lưu trữ năng lượng (BESS)

Quy hoạch điện 8 nhấn mạnh rằng việc phát triển năng lượng tái tạo phải đi đôi với an ninh hệ thống điện. Do đó, vai trò của hệ thống lưu trữ năng lượng (pin BESS) được đề cao nhằm tăng tính ổn định, giải quyết bài toán biến thiên của năng lượng mặt trời.

Tác động và Cơ hội cho Doanh nghiệp & Nhà đầu tư

Định hướng từ Nghị quyết 70 và Quy hoạch điện 8 tạo ra những cơ hội rõ ràng:

Cơ hội vàng cho doanh nghiệp sản xuất

Với mô hình điện mặt trời tự sản tự tiêu, các nhà xưởng, khu công nghiệp có phụ tải lớn vào ban ngày là đối tượng hưởng lợi trực tiếp.

• Ví dụ cụ thể: Một nhà máy dệt may tại Bình Dương với hóa đơn tiền điện hàng tháng lên tới hàng tỷ đồng, hoạt động chủ yếu vào ban ngày. Việc lắp đặt một hệ thống điện mặt trời áp mái 1MWp để tự cung cấp điện sẽ giúp doanh nghiệp này giảm đáng kể chi phí năng lượng, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm và đáp ứng các tiêu chuẩn xanh từ các nhãn hàng quốc tế. Đây là một ví dụ điển hình về việc khai thác lợi ích điện mặt trời tự sản tự tiêu.

Triển vọng cho các nhà cung cấp giải pháp (như AG Green Energy)

Thị trường sẽ chuyển dịch từ các dự án trang trại lớn sang các giải pháp “may đo” cho từng doanh nghiệp, tích hợp hệ thống lưu trữ và các phần mềm quản lý năng lượng thông minh. Các mô hình hợp tác linh hoạt như LifeGrid (mô hình ESCO) sẽ trở nên phổ biến, giúp doanh nghiệp tiếp cận năng lượng sạch mà không cần bỏ vốn đầu tư ban đầu.

Thách thức còn tồn tại

Dù định hướng đã có, ngành điện mặt trời Việt Nam vẫn cần các Nghị định, Thông tư hướng dẫn chi tiết và cụ thể để các nhà đầu tư có thể mạnh dạn triển khai. Các vấn đề về giá mua điện dư thừa (nếu có), các tiêu chuẩn kỹ thuật đấu nối và quy trình cấp phép vẫn là những điều mà thị trường đang chờ đợi.

Kết luận: Tương lai của Điện mặt trời Việt Nam – Bền vững và Tự chủ

Nghị quyết 70 và Quy hoạch điện 8 không phải là “cây đũa thần” giải quyết mọi vấn đề ngay lập tức, nhưng đã thành công trong việc “phá thế gọng kìm” bằng cách đưa ra một định hướng chiến lược rõ ràng và minh bạch. Kỷ nguyên phát triển ồ ạt đã qua, nhường chỗ cho giai đoạn phát triển bền vững, có kiểm soát, với trọng tâm là mô hình điện mặt trời tự sản tự tiêu. Đây là con đường tất yếu để ngành điện mặt trời Việt Nam phát triển vững chắc, đảm bảo an ninh năng lượng và góp phần thực hiện mục tiêu Net Zero của quốc gia.

Thông tin liên hệ:

CÔNG TY CỔ PHẦN NĂNG LƯỢNG XANH AN GIA

Văn phòng: 110 Đường Số 14, Khu đô thị Him Lam, Quận 7, Hồ Chí Minh, Việt Nam

Lĩnh vực: Điện mặt trời, sạc ô tô điện

Hotline: 0946 221 301

Email:angia.greenenergy@gmail.com

Website: ag-greenenergy.com