Tại Há»™i thảo về Äá» án Quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 tổ chức má»›i Ä‘ây, thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Đặng Hoàng An Ä‘ã yêu cầu các Ä‘Æ¡n vị tÆ° vấn, thiết kế nghiêm túc tiếp thu các góp ý, đề xuất của chuyên gia, doanh nghiệp, qua Ä‘ó, nghiên cứu trên cÆ¡ sở khoa học và thá»±c tiá»…n, nhằm đảm bảo Quy hoạch được xây dá»±ng và thá»±c thi tốt nhất.

Đại diện cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c yêu cầu phân tích rõ hiện trạng thá»±c hiện các quy hoạch hiện nay, những bất cập trong quá trình thá»±c hiện và triển khai các quy hoạch. Các Ä‘Æ¡n vị liên quan cần phải làm rõ về việc phát triển nguồn năng lượng tái tạo (NLTT) trong Chiến lược phát triển Điện lá»±c quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Quy hoạch Ä‘iện VIII) cÅ©ng Ä‘ang được lập, theo kế hoạch cÅ©ng sẽ được hoàn thiện và trình Chính phủ vào cuối năm nay.

Theo thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Đặng Hoàng An, Viện Năng lượng - CÆ¡ quan tÆ° vấn cho cả 2 quy hoạch (QH Năng lượng và QH Điện lá»±c) cần phải xác định và phân tích kỹ cÆ¡ cấu năng lượng tối Æ°u của nền kinh tế, bởi Ä‘ây là yếu tố đặc biệt quan trọng, quyết định việc chủ Ä‘á»™ng, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia cÅ©ng nhÆ° vận hành an toàn hệ thống Ä‘iện.

Bá»™ tích Ä‘iện đảm bảo cho các hệ thống phát Ä‘iện NLTT. (Ảnh minh họa: KT)

Má»™t trong những yếu tố “cốt tá»­” của cÆ¡ cấu năng lượng được Thứ trưởng Đặng Hoàng An nhấn mạnh cần phải tập trung làm rõ, Ä‘ó là tá»· lệ nhập khẩu năng lượng là bao nhiêu, khả năng nguồn cung trong nÆ°á»›c thế nào. Cụ thể trong lÄ©nh vá»±c Ä‘iện năng thì “bao nhiêu NLTT là vừa? Hệ thống tích trữ năng lượng được tính toán ra sao khi phát triển NLTT.

“Chúng ta muốn phát triển NLTT mà không kèm theo các hệ thống lÆ°u trữ và các giải pháp khởi Ä‘á»™ng nhanh thì hệ thống Ä‘iện cÅ©ng sẽ không hoạt Ä‘á»™ng được. Đấy là Ä‘iều chắc chắn về mặt kỹ thuật”, ông An nói.

Theo các chuyên gia trong lÄ©nh vá»±c năng lượng, hiện nay tá»· lệ NLTT trong hệ thống Ä‘iện Việt Nam má»›i khoảng 10-12%, trong khi các nguồn Ä‘iện linh hoạt nhÆ° thủy Ä‘iện và nhiệt Ä‘iện khí vẫn Ä‘ang khá cao nên chÆ°a cần tính tá»›i hệ thống lÆ°u trữ năng lượng. Tuy nhiên, nếu tá»· lệ NLTT lên tá»›i 20% thì bắt buá»™c phải tính tá»›i hệ thống lÆ°u trữ năng lượng để đảm bảo cho hệ thống Ä‘iện vận hành an toàn.

TS. Nguyá»…n Mạnh Hiến - Nguyên Viện trưởng Viện Năng lượng cho rằng, rất nhiều tài liệu của thế giá»›i họ cho rằng, phát triển NLTT nếu tá»· lệ dÆ°á»›i 20% tổng công suất của toàn hệ thống thì chÆ°a cần đến các bá»™ tích Ä‘iện, thế nhÆ°ng vượt quá 20% thì phải có bá»™ tích Ä‘iện.

“Nếu tá»· lệ phát triển NLTT cao nhÆ°ng không có bá»™ tích Ä‘iện sẽ gây ra tình trạng mất ổn định cho hệ thống. Khi không có gió hay mặt trời hệ thống sẽ mất má»™t lượng Ä‘iện quá lá»›n. Cho nên họ quy định, nếu không muốn lắp đặt các bá»™ tích Ä‘iện thì tá»· lệ NLTT chỉ ở mức 20% trở xuống”, ông Hiến nêu rõ.

Theo các chuyên gia trong lÄ©nh vá»±c năng lượng, vá»›i má»™t quy hoạch Ä‘iện được xây dá»±ng mang tính mở, các kịch bản cho thấy tá»· lệ NLTT có thể chiếm tá»›i hÆ¡n 30% vào năm 2030 và khoảng hÆ¡n 40% vào năm 2045, trong khi các nguồn Ä‘iện truyền thống, linh hoạt ngày càng giảm Ä‘i thì yêu cầu phải có nguồn năng lượng dá»± trữ để đảm bảo cho hệ thống Ä‘iện vận hành an toàn (khi tắt nắng, tắt gió) là rất lá»›n.

Có tính toán cho rằng, cứ phát triển 1MW Ä‘iện NLTT thì cần ít nhất 0,5MW Ä‘iện tích trữ. Theo thiết kế của bản dá»± thảo Quy hoạch Ä‘iện VIII, cÆ¡ cấu nguồn Ä‘iện tích năng chÆ°a đến 1,5% tổng công suất toàn hệ thống là quá nhỏ, khả năng rủi ro cao cho hệ thống trong quá trình vận hành.

Hiện nay, có 3 loại nguồn tích năng chính, Ä‘ó là thủy Ä‘iện tích năng, siêu tụ Ä‘iện và các loại pin tích năng (ắc quy hoặc pin lithium). Trong Ä‘ó, thủy Ä‘iện tích năng được xem là phÆ°Æ¡ng án tối Æ°u cho việc dÆ°Ì£ phoÌ€ng công suất phát, phát Ä‘iện phủ đỉnh, giúp ổn Ä‘iÌ£nh hêÌ£ thống, Ä‘iêÌ€u chỉnh tâÌ€n số.

Để tạm thời giải quyết bài toán Ä‘iều Ä‘á»™ hệ thống, ngoài các nguồn Ä‘iện linh hoạt nhÆ° thủy Ä‘iện và Ä‘iện khí, vào những thời Ä‘iểm nhu cầu Ä‘iện tăng cao, Việt Nam Ä‘ang sá»­ dụng máy phát Ä‘iện chạy dầu diesel để bổ sung nguồn vào lÆ°á»›i Ä‘iện quốc gia, tuy nhiên, giá thành phát Ä‘iện từ nguồn diesel lại khá đắt đỏ, chÆ°a kể việc huy Ä‘á»™ng càng cao sẽ tăng lượng khí thải phát ra môi trường.

Cơ cấu lưu trữ năng lượng.

Chuyên gia năng lượng Nguyá»…n Văn Vi - Hiệp há»™i năng lượng Việt Nam cho rằng, xu thế phát triển các nguồn năng lượng có thể cân đối theo từng vùng. Để có thể đảm bảo lâu dài, cần tính tá»›i phÆ°Æ¡ng án sá»­ dụng pin tích năng nhÆ° má»™t yêu cầu bắt buá»™c đối vá»›i nhà đầu tÆ° vào hệ thống NLTT.

“Ví dụ nhÆ° trong má»™t gia Ä‘ình, khi lắp tấm pin NLMT yêu cầu phải có thiết bị dá»± trữ để đảm bảo cân đối. Nếu tính rá»™ng ra vá»›i 1 hệ thống cÅ©ng phải có yêu cầu Ä‘i kèm vá»›i bá»™ lÆ°u trữ nhÆ° má»™t Ä‘iều kiện kèm theo”, ông Vi khuyến cáo.

Theo nhiều chuyên gia, cứ có NLTT biến đổi thì phải có nguồn tích năng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng má»›i đảm bảo cho việc vận hành an toàn. Hệ thống pin tích năng có khá nhiều lợi ích, khiến cho hoạt Ä‘á»™ng của hệ thống Ä‘iện chủ Ä‘á»™ng hÆ¡n vá»›i nguồn NLTT do khả năng “tích/mua lại” ở thời Ä‘iểm nhiều nắng/gió, giá thấp để “bán lên” hệ thống lúc cao Ä‘iểm/khi cần.

Tại Há»™i thảo về Quy hoạch Điện VIII, các yêu cầu về hệ thống lÆ°u trữ năng lượng trong Ä‘ó có việc sá»­ dụng các loại pin tích năng cÅ©ng Ä‘ã được đặt ra. Tuy nhiên, các vấn đề về tá»· lệ bao nhiêu, cÆ¡ chế vận hành, giá mua/trữ thế nào thì chÆ°a được tính tá»›i. Có chuyên gia Ä‘ánh giá, bản thiết kế đề án Quy hoạch Điện VIII má»›i Ä‘ây cÆ¡ cấu nguồn tích năng là rất thấp. Vì vậy, cần nghiên cứu, bổ sung hệ thống tích năng để khi bản Quy hoạch thá»±c thi trên thá»±c tế phải đảm bảo cho hệ thống Ä‘iện được vận hành an toàn.

Theo VOV